Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Mieszkanie Plus poniosło klęskę. NIK: powstało tylko 15 tys. mieszkań z zapowiadanych 100 tys.

Przemysław Zańko-Gulczyński
Przemysław Zańko-Gulczyński
Program Mieszkanie Plus miał przyczynić się do zaspokojenia głodu mieszkań w Polsce, poniósł jednak spektakularną porażkę.
Program Mieszkanie Plus miał przyczynić się do zaspokojenia głodu mieszkań w Polsce, poniósł jednak spektakularną porażkę. Dariusz Gdesz / Polska Press / ZDJĘCIE ILUSTRACYJNE
Mieszkanie Plus miało zapewnić tysiącom Polaków tani dach nad głową. Najnowszy raport Najwyższej Izby Kontroli nie pozostawia jednak na programie suchej nitki. Zdaniem NIK za porażkę odpowiada m.in. brak odpowiedniego prawa oraz zbyt powolne wdrażanie kolejnych rozwiązań. Jest to tym bardziej przygnębiające, że Polska ponosi jedne z najniższych wydatków na wsparcie mieszkalnictwa w całej Unii Europejskiej.

Spis treści

NIK: Mieszkanie Plus nie przyniosło oczekiwanych efektów

Program Mieszkanie Plus budził duże nadzieje – według zapowiedzi do końca 2019 r. miał doprowadzić do powstania 100 tys. mieszkań na wynajem.

– Mieszkania, które powstaną we wskazanych przez poszczególne gminy lokalizacjach, będą się charakteryzować umiarkowanymi czynszami, dostępnymi także dla słabiej uposażonych rodzin. – obiecywał kilka lat temu rząd. – W sposób szczególny program ma za zadanie poprawić sytuację młodych polskich rodzin, dla których uzyskanie mieszkania o odpowiednim standardzie będzie stanowiło podstawę do podjęcia decyzji o posiadaniu większej liczby dzieci.

Niestety, szybko się okazało, że spełnianie tych obietnic idzie bardzo opornie. Najnowszy raport NIK wprost mówi o „fiasku” programu, co jasno pokazują liczby. Do końca października w ramach Mieszkania Plus z zapowiadanych 100 tys. lokali:

  • do użytku oddano trochę ponad 15 tys. mieszkań,
  • w budowie było 20,5 tys. mieszkań.
Efekty programu Mieszkanie Plus
Efekty programu Mieszkanie Plus NIK

– Brak stabilności mieszkaniowej jest jednym z najistotniejszych problemów w Polsce, determinującym w znacznym stopniu wybory rodzinne, zawodowe, a także w sferze jakości i komfortu życia Polaków – czytamy w komunikacie NIK.

Dlaczego nie udało się spełnić mieszkaniowych obietnic?

Zdaniem NIK można wskazać liczne powody klęski programu Mieszkanie Plus. Najważniejsze z nich to „brak skutecznych i spójnych ze sobą rozwiązań prawnych”, a także „opieszałość we wdrażaniu aktów wykonawczych”. Dobrym przykładem jest działalność Krajowego Zasobu Nieruchomości – jednostki, która miała pozyskiwać grunty pod budowę mieszkań. Ustawa powołująca KZN była tak źle skonstruowana, że nowa jednostka w zasadzie nie mogła realizować swoich obowiązków i prawo trzeba było wiele razy nowelizować. Do 30 czerwca 2021 r. KZN zrealizował zaledwie 55 proc. wyznaczonego celu, jeśli chodzi o zdobywanie działek pod zabudowę.

W efekcie Krajowy Zasób Nieruchomości przez blisko trzy lata nie przeznaczył żadnej nieruchomości z Zasobu na cele budownictwa mieszkaniowego – podkreśla NIK.

Podobne przykłady można mnożyć, a nie były to jedyne problemy, jakie wykryli kontrolerzy. Zdaniem NIK kolejni ministrowie nie sprawowali nad KZN należytego nadzoru, czego efektem były liczne nieprawidłowości w zakresie wydatków, udzielania zamówień oraz rekrutacji pracowników. Rażącym przykładem jest sytuacja z 2021 r., kiedy to aż 16 miesięcy zajęło ministrowi wysłanie kontrolerom ważnego dokumentu dotyczącego wykrytych problemów finansowych.

– Tak późne przesłanie zawiadomienia mogło skutkować przedawnieniem karalności części czynów stanowiących naruszenie dyscypliny finansów publicznych – zauważają eksperci NIK.

Tak absurdalnych sytuacji było zresztą więcej. Przykładowo do Rady Ministrów trafiały nierzetelne raporty dotyczące realizacji Narodowego Programu Mieszkaniowego, które nie zawierały wielu wymaganych informacji lub przytaczały dane nieadekwatne do analizowanego okresu.

Państwo coraz mniej wydaje na wsparcie mieszkalnictwa

Porażka programu Mieszkanie Plus jest tym bardziej dotkliwa, iż Polska od lat boryka się z problemem tzw. głodu mieszkań. Choć deweloperzy co roku oddają do użytku tysiące lokali, nadal znaczna część społeczeństwa nie ma żadnego sposobu, żeby zapewnić sobie godne warunki życia. Osoby o niższych dochodach, których nie stać na kredyt hipoteczny czy wynajem mieszkania na zasadach rynkowych, mogą jedynie czekać latami na przydział mieszkania komunalnego czy socjalnego.

Sytuacja nie tylko jest zła, ale też stale się pogarsza. Jak podaje NIK:

  • w latach 2018–2020 liczba osób deklarujących problemy mieszkaniowe wzrosła z 44 proc. do 63 proc.,
  • 37 proc. społeczeństwa polskiego żyje w przepełnionych mieszkaniach i domach (średnia w Unii Europejskiej to 18 proc.),
  • ok. 1,9 mln osób w Polsce zamieszkuje niesamodzielnie (czyli np. z rodzicami, krewnymi), a deficyt mieszkaniowy wynosił pod koniec 2019 r. ok. 641 tys. lokali.

Co gorsza, liczby jasno pokazują, że od lat 90. z każdym rokiem państwo polskie przeznacza coraz mniejszy odsetek PKB na wspieranie sektora mieszkaniowego. Obecnie wydatki Polski na sferę mieszkaniową należą do najniższych w Unii Europejskiej. Jak podaje NIK:

  • w 1992 r. bezpośrednie wydatki z budżetu państwa na wsparcie mieszkalnictwa stanowiły 1,8 proc. PKB,
  • w 2006 r. odsetek ten spadł do zaledwie 0,1 proc. PKB,
  • w 2019 r. państwo przeznaczało na wsparcie mieszkalnictwa już tylko 0,08 proc. PKB.

– W Narodowym Programie Mieszkaniowym zakładano likwidację kolejki po mieszkania komunalne do 2030 roku. Żeby tak się stało, (...) co roku powinno być wybudowanych minimum 13,6 tys. mieszkań w ramach społecznego budownictwa czynszowego. Tymczasem 13,5 tys. mieszkań oddano do użytku w ramach realizacji części społecznej programu Mieszkanie Plus przez cały dotychczasowy okres jego funkcjonowania – podsumowują eksperci NIK.

od 7 lat
Wideo

Kalendarz siewu kwiatów

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Mieszkanie Plus poniosło klęskę. NIK: powstało tylko 15 tys. mieszkań z zapowiadanych 100 tys. - RegioDom.pl

Wróć na grajewo.naszemiasto.pl Nasze Miasto